اسلام، دگرپذیری و حقوق بشر

کتاب حاضر ترجمه‌ی مجموعه مقالاتی است که در موضوعات مختلفی همچون «اسلام و دگرپذیری»، «اسلام و حقوق بشر»، «خشونت پرهیزی و اخلاق»، «وضعیت کنونی خاورمیانه» و ... نگاشته شده‌اند. 

نویسندگان این مقالات با نگاهی دقیق و عمیق به واکاوی این مفاهیم و موضوعات پرداخته‌اند. در مقاله‌ی «دگرپذیری در اسلام» آقای مارمادوک پیکثال به سیر تاریخی تسامح و مدارای مسلمانان با پیروان ادیان دیگر از جمله مسیحیت و یهودیت پرداخته است. او جایی در مقاله بیان می‌کند که «نگرش پیامبر نسبت به پیروان این ادیان کاملا مهربانانه بود. امتیازات و
حقوقی که پیامبر به راهبان مسیحی سینا داده بود چشمگیر بود. اگر شما آن را مطالعه کنید خواهید دید که این امتیاز دادن نه تنها الهام بخش حسن نیت بلکه بیانگر محبت واقعی بود. تا زمانی که یهودیان مدینه به پیامیر وفادار بودند، همان پیمانی را که با مسلمانان منعقد کرد دقیقا با یهودیان هم منعقد کرد. پیامبر هرگز کسی یا گروهی را مورد تجاوز قرار نداد؛ پیامبر هرگز به سبب عقیده کسی را مجازات نکرد و علیه کسی اعلان جنگ نکرد. بلکه هر چه بود به واسطه رفتار تجاوزکارانه طرف مقابل و پیمان شکنی آنها بود».

خانم دکتر رفعت حسن که یک اندیشمند مسلمان پاکستانی است در مقاله‌ی «حقوق بشر در قرآن» با اشاره به برخی آیات قرآنی به این موضوع می‌پردازد که «قرآن حقوق اساسی را که همه‌ی انسانها باید از آنها برخوردار باشند تأیید می‌کند زیرا این حقوق آنچنان عمیقاً در انسانیت ما ریشه دوانده که انکار یا نقض آنها برابر است با نفی یا کم ارزش کردن چیزی که ما را انسان می‌کند. از دیدگاه قرآن، این حقوق به وجود آمدند زمانی که ما به وجود آمدیم؛ آفریده شدند زمانی که خداوند ما را آفرید تا بالقوه‌ی انسانی ما به بالفعل درآید».

در مقاله‌ی «مقدمه‌ای بر پرهیز از خشونت» توماس وبر و رابرت جی به این موضوع اشاره می‌کنند که از دیدگاه بعضی‌ها اقدام عاری از خشونت یک روش سودمند در برخورد با منازعات و کشمکش‌ها یا ایجاد تغییرات اجتماعی می‌باشد؛ اما به نظر دیگران پرهیز از خشونت یک امر اخلاقی یا حتی یک روش زندگی است که با آموزه‌های ادیان بزرگ سازگار است.

در مقالات دیگر هم نویسندگان به وضعیت کنونی خاورمیانه می‌پردازند و در پرتو آیات قرآنی و احادیث پیامبر صلی الله علیه وسلم بیان می‌کنند که هیچ ارتباطی بین اسلام و تروریسم وجود ندارد. «در پرتو متون اسلامی، ایجاد رعب و وحشت در دل‌های شهروندان بی‌دفاع، ویرانی وسیع ساختمان‌ها و اموال، بمب گذاری و ناقص العضو کردن مردان، زنان و کودکان بی‌دفاع براساس تعالیم اسلام و مسلمانان همگی اقدامات ممنوع و نفرت انکیز هستند. مسلمانان پیرو دین صلح، رحمت و بخشودگی هستند. اکثریت مسلمانان هیچگونه ارتباطی با اعمال خشونت آمیز که به آنان نسبت داده می‌شود ندارند. اگر فرد مسلمانی مرتکب تروریسم شود این شخص، مجرمی است که بر خلاف قوانین اسلامی عمل کرده است».

عبدالله احمد النعیم که یک اندیشمند سودانی است در مقاله «چگونه می‌توان بین دعاوی متعارض در مورد حقوق بشر میانجی‌گری کرد؟» نظریه‌ی جدیدی را در مورد ارتباط دین و سیاست و ارتباط دین و دولت بیان می‌کند که ممکن است با دیدگاه‌های اندیشمندان دیگر در جامعه‌ی اسلامی در تضاد باشد. او اظهار می‌دارد که دین و سیاست می‌توانند با هم ارتباط داشته باشند اما دولت باید نسبت به دین بی‌طرف باشد و این بی‌طرفی دولت را راه حلی برای حل اختلافات حقوقی و سیاسی شهروندان می‌داند. او در این مقاله بیان می‌کند که ... «منظور من از دولت بی‌طرف دولتی است که نسبت به تمام ادیان بی‌طرف باشد و هیچ نوع دشمنی با هیچ یک از ادیان نداشته باشد. چنین چارچوبی برای میانجی‌گری دعاوی متعارض درباره‌ی آزادی بیان و آزادی دینی لازم و ضروری است.» مقاله‌ی آخر کتاب که از سخنرانی آقای تونی بلر، نخست وزیر اسبق بریتانیا، اقتباس شده است درباره دیدگاه او در مورد خاورمیانه می‌باشد. او در این سخنرانی آشکارا بیان می‌کند که منافع غرب ایجاب می‌کند که حتماً در خاورمیانه دخالت کند و باید از طرفین درگیر در خاورمیانه از طرفی حمایت کنند که منافع کشورهای غربی را تامین می‌کنند. او در ادامه بیان می‌کند که به چهار دلیل غرب باید در کشورهای منطقه‌ی خاورمیانه نقش فعال خود را ایفا کند. دلیل اول، تسلط بر منابع انرژی به ویژه نفت خاورمیانه، دلیل دوم را اینچنین بیان می‌کند: خاورمیانه در آستانه دروازه ...