حجة‌السالکین فی رد المنکرین

زمانی که به شریعت اسلامی نظر می کنیم می بینیم که اقوال و احوال رسول اکرم به دو دسته تقسیم می‌شود.
دسته اول: حرکات ظاهری می‌باشد مانند قیام، رکوع، سجود، قنوت، تلاوت، تسبیح، احکام، مناسک که شناخت آنها از علم فقه و حدیث می‌شود. خداوند فقها و محدثین امت پیامبر را رحمت کند که کار را بر امت آسان کردند. 
دسته دوم: عبارت از کیفیات و حالات باطنی است که ادای آن اعمال و حرکات مستلزم این کیفیات است. رسول اکرم      صلی‌الله‌علیه‌وسلم قیام و رکوع و سجود، ذکر، دعا، امر به معروف و نهی از منکر را در محیط منزل و میدان جهاد و خلاصه در تمام مراحل زندگی گهربار خود پیاده می‌کردند. مانند اخلاص و احتساب صبر و توکل زهد و استغناء، ایثار، سخاوت، ادب، حیاء، خشوع و خضوع، انابت، تضرع، عجز و فروتنی در حال نیایش، ترجیح آخرت بر دنیا، شوق رضایت و دیدار خداوند و دیگر کیفیات باطنی و اخلاقی مزین از ایمان که همان جایگاه انسان در شریعت اسلامی همانند جایگاه روح نسبت به جسم و مغز نسبت به پوست می‌باشد. سپس تحت این عناوین و جزئیات، آداب و احکام زیادی وجود دارد که آنها را به صورت علمی مستقل درآورد. سپس علمی که به دسته اول تعلق دارد فقه ظاهر (علم ظاهر) و علمی که این کیفیات معنوی را بررسی می‌کند و راه رسیدن به آن را نشان می‌دهد به علم باطن و به تعبیر دیگر تصوف نامیده می‌شود.