اللمع در اصول فقه شافعی

اصول فقه، از فنون جدید در اسلام است و «مجتهدان» سلف از آن بی نیاز بودند؛‌زیرا ملکه ی زبانی ای که داشتند آنها را در فهم معانی الفاظ کفایت می کرد و قوانینی هم که برای استخراج احکام مورد نیاز است از خود آنان گرفته شده است. در مورد سند احادیث هم نیازی به تحقیق و تفحص نداشتند، چون عصر آنها به اصحاب نزدیک بود و روایان هم در روایت حدیث مهارت داشتند؛ ولی با انقراض سلف همان طور که قبلا گفتیم تمام علوم جنبه ی تخصصی پیدا کردند و فقها و مجتهدان هم برای استنباط احکام از ادله ناگزیر به فراگرفتن این اصول و قواعد شدند و به همین دلیل این اصول و قواعد را به صورت فنی مستقل تدوین کردند، و نام «اصول فقه» را بر آن نهادند. اولین کسی که این اصول را به صورت کتاب تدوین کرد، شافعی بود که کتاب «الرساله»مشهور خود را بر شاگردانش قرائت کرد و در آن درباره ی اوامر و نواهی و بیان و خبر و نسخ و حکم علت منصوص از قیاس سخن گفت.