فلسفه و احکام حج و عمره (فقه مذاهب اسلامی)

مهمترین فلسفه حج همان دگرگونی اخلاقی در روابط اجتماعی است که در انسان‌ها به وجود می‌آورد ، مراسم احرام انسان را به کلی از تمنیات مادی و امتیازات ظاهری دور داشته و با تحریم لذایذ و پرداختن به خودسازی که از وظایف محرم است او را از جهان ماده جدا کرده و در عالمی از نور و صفا فرو می‌بر و ربطه او را با همنوعانش و طبیعت سازنده تر و روح برادری و برابری را بر انسان حاکم می‌گرداند.
بر خلاف سایر عبادات که برای لحظه یا ساعاتی از روز انسان خدا را در زندگی احساس می‌کند و با انجام آن عمل عبادی شخصیت آشنا پیدا می‌کند و با زبان بی زبانی اعلام می‌دارد که خدایا فراموشت نکردم و در زندگیم حضور داری و در کنار شما شخصیت آشنائی دارم لذا کار دست خود نخواهم داد و پا از حدود و قوانین و هنجارهای انسانی فراتر نخواهم گذاشت، در مراسم حج دامنه حضور گسترده شده و تجلی حضور الهی در انسان کامل می‌گردد و نه تنها چند ساعت بلکه چند روز آن هم در ابعاد وسیع‌تر تسلیم پروردگار شده و در سایه چنین حضور اتصالی است که رابطه انسان با خودش، همنوعان و طبیعتی که در آن زیست می‌کند سازنده‌تر می‌گردد.