کندوکاوی در اوضاع جهان و انحطاط مسلمانان (ماذا خسر العالم بإنحطاط المسلمین)

مسلمانان حاملان رسالت پیامبرانند و برای تمام جهان به مثابه‌ی عامل تندرستی برای کالبد انسان به شمار می‌روند. این است که انحطاط آنان و زوال قدرت و ایستایی شوکتشان همسان با انحطاط ملت، نژاد و ملیتی دیگر نخواهد بود. اگر چنین بود، موضوعش بسیار آسان و ضربه‌اش بسی سبک بود؛ اما انحطاط ملسلمانان به معنای انحطاط رسالتی بود که برای جامعه‌ی بشری به مثابه‌ی روح بود و نابودی پایه‌ای را نشان می‌داد که نظام دین و دنیا بر آن استوار بود. اینک آیا انحطاط مسلمانان موضوعی است که بید پس از سپری شدن چندین قرن، مردمان مشرق زمین و مغرب زمین برای آن تأسف بخورند؛ و آیا واقعاً جهان که آکنده از ملت‌هاست، با انحطاط این امت چیزی را از دست داده است؟ دنیا اکنون به چه نتیجه‌ای رسیده است؟ ملت‌های دنیا پس از اینکه رهبری‌شان به دست اروپاییان افتاد و آن‌ها نیز مسلمانان را از نفوذ جهانی برکنار کردند و بر ویرانه‌های دولت اسلامی حکومت گسترده‌ی خویش را تأسیس کردند، به چه سرنوشتی دچار شدند؟ این تحول بزرگ و رهبری ملت‌ها و جهان، چه اثری در دین، اخلاق، سیاست، زندگی عمومی و سرنوشت انسانیت داشته است؟ اگر جهان اسلام بار دیگر بپاخیزد و از غفلت درآید و زمام زندگی را به دست گیرد، چه خواهد شد؟
... این‌ها پرسش‌ها و مباحثی است که در نوشتار پیش رو به بررسی و پاسخگویی آنها کوشش شده است.